حساسیت دندانی دردی است که شما به هنگام خوردن و یا آشامیدن مواد غذایی سرد و گرم حس می کنید، حتی ممکن است این درد را هنگام تنفس در هوای سرد نیز احساس کنید. حساسیت دندانی زمانی رخ می دهد که لثه از دندانها فاصله گرفته باشد و یا اینکه بافت لثه از بین رفته باشد. از بین رفتن لثه می تواند به دلیل مسواک زدن خشن، مسواک نزدن و عدم استفاده ی مرتب از نخ دندان باشد. درد حساسیت دندانی گاهی پدید آمده و گاهی از بین می رود، اما نادیده گرفتن آن می تواند منجر به پدید آمدن سایر بیماری ها ی دهان و دندان شود.
حساسیت دندانی همچنین می تواند زمانی رخ دهد که لایه سخت دندان به نام مینا، دچارسایش شده باشد حساسیت دندانی می تواند بعد از جرم گیری و یا سفید کردن دندان ها نیز به وجود آید که به سرعت بعد از پایان طول درمان از بین می رود.
همچنین در بعضی از مواقع، شرایط دیگری هم میتواند به حساسیت دندانی منجر شود. برای مثال، رفلاکس اسید معده باعث میشود اسید از معده و مری بالا آمده و با گذشت زمان دندانها را پوسیده میکند. همچنین بیماریهایی که موجب استفراغهای متعدد میشوند میتوانند به مینای دندان آسیب وارد کنند.
پوسیدگی، شکستگی دندان و از بین رفتن مواد مورد استفاده در پر کردن دندانهای خراب میتوانند موجب حساسیت دندانی شوند. بعضی اوقات، حساسیت دندانی موقتی است و به دنبال پر کردن دندان اتفاق میافتد. در این شرایط حساسیت تنها به یک یا چند دندان اطراف دندان ترمیم شده محدود میشود و پس از چند روز بهبود پیدا میکند. اما گاهی پیش می آید که این دردها ادامه دار بوده و باعث ایجاد دردهای شدید در بیمار می کند.
شدت این دردها به حدی است که حتی مانع خوردن و آشامیدن شده و باعث ایجاد درد در بیمار میشود. برای درمان اینگونه از دردها لازم است که به متخصص اندو مراجعه کرد. متخصصین اندو با جراحی که بر روی ریشه انجام می دهند، باعث قطع ریشه دندان مورد نظر شده و از این طریق، دندان بیمار بهبود پیدا میکند.
متخصصان اندو چه وظیفه ای برعهده دارند؟
متخصصان درمان ریشه دندان یا متخصصان آندو، دندان پزشکانی هستند که به طور خاص برای درمان ریشه دندان آموزش دیدهاند. این متخصصان برای درمان ریشه دندانها ممکن است از روشهای معمولی و رایج و یا تکنیکهای دشوار و بسیار پیچیده استفاده کنند. متخصصان آندو همچنین در یافتن علت دردهای دهان و صورت که تشخیص آن ها دشوار است، از تبحر بالایی برخوردار هستند.
روشهای اندو، برای درمان قسمت داخلی دندان به کار میروند. آگاهی از روشهای درمانی اندو، به فهم آناتومی دندان کمک میکند. در داخل دندان، زیر مینای سفید و بعد لایه سختی که عاج دندان نام دارد ، بافت نرمی به نام پالپ یا مغز دندان قرار گرفته است. پالپ حاوی رگهای خونی ، اعصاب و بافت همبند است که طی دوران رشد بافتهای سخت اطراف دندان را به وجود میآورد. پالپ از تاج تا نوک ریشه دندان که در آنجا به بافتهای اطراف ریشه متصل میشود، کشیده شده است. بافت پالپ طی دوران رشد دندان اهمیت زیادی دارد. اما، دندان وقتی کاملاً بالغ شود، میتواند بدون پالپ هم زنده بماند، زیرا توسط بافتهای اطراف خود تغذیه میشود.
حال سوالی که مطرح میشود این است که چطور میشود یک فرد دارای حساسیت به اندو احتیاج پیدا میکند؟
در صورت التهاب یا عفونت پالپ، درمان ریشه دندان ضروری است. علائم آسیبدیدگی پالپ شامل درد، حساسیت طولانی مدت دندان نسبت به گرما یا سرما، تغییر رنگ دندان، تورم و حساسیت لثههای اطراف آن است. گاهی اوقات هیچ علامتی وجود ندارد. در صورت داشتن التهاب یا وجود عفونت در پالپ، درمان ریشه دندادن ضروری خواهد بود.
مسائل گوناگونی میتواند منجر به عفونت یا التهاب پالپ دهانی شود. برای مثال می توان از پوسیدگی های عمیق، درمان های مکرر دندانپزشکی که روی دندان ها شده و یا شکستگی دندان ها نام برد که باعث آسیب رسیدن به پالپ شود. حتی اگر شکستگی یا ترک قابل مشاهدهای هم در دندان ایجاد نشده باشد. التهاب یا عفونت پالپ اگر درمان نشود، ممکن است باعث درد یا آبسه شود.
حال سوالی که مطرح می شود این است که متخصص اندو چطور میتواند یک دندان را حفظ کند؟ متخصص اندو، پالپی را که دچار التهاب یا عفونت شده است از دندان خارج کرده، سپس داخل دندان را با دقت تمیز نموده و به آن شکل میدهد، و در نهایت فضای خالی ایجاد شده را پر میکند. پس از آن، بیمار به یک دندانپزشک عمومی ارجاع داده میشود، تا برای محافظت و بازگرداندن کارایی کامل دندان، یک روکش روی آن قرار دهد. در نهایت دندان ترمیم شده مثل دیگر دندانهای سالم میتواند به کار خود ادامه دهد.
اپیکواکتومی یا جراحی قطع ریشه دندان چیست؟
معمولا برای حفظ دندان ملتهب یا عفونی عصب کشی کفایت میکند. در بعضی از موارد، عصب کشی یا درمان مجدد ریشه برای بهبود دندان ها و بافت اطراف آن ها کافی نیست. در اینگونه موارد ممکن است متخصص اندو برای آن که دهان را نکشد، جراحی انجام دهد. متخصص آندو طی جراحی قطع ریشه دندان، برشی در بافت لثه ایجاد میکند تا به استخوان زیرین دسترسی پیدا کند.
برای دسترسی به ناحیه سخت دندان، یک سوراخ کوچک در استخوان بالای نوک ریشه ایجاد کرده، سپس بافت دندان بیمار را برمیدارد و نوک ریشه را تمیز کرده و آن را با مواد مخصوص پر کردن انتهای ریشه پر کرده و آب بندی میکند. در نهایت بافت لثه را سرجای خود برگردانده و آن را بخیه میزند. جراحی ریشه تحت بی حسی موضعی انجام میشود. طی عمل بیمار نباید درد داشته باشد.
متخصص اندو قبل از شروع هر درمانی، اقدامات احتیاطی بیشتری انجام میدهد تا مطمئن شود بیمار کاملا راحت است و دندان و بافت اطراف آن کاملاً بی حس شدهاند. جراحی ریشه طی یک جلسه انجام میشود. اما برای برداشتن بخیههای باقی مانده و بررسی روند ترمیم بافت لثه، معمولا یک هفته بعد از جراحی، لازم است بیمار مجددا به دندان پزشک خود مراجعه کند است. استخوان اطراف ریشه به طور طبیعی طی چند ماه بهبود مییابد، که طی این مدت قاعدتا بیمار نباید مشکلی داشته باشد.