: مفصل فکی TMJ
مفصل فکی TMJ چیست ؟
تی ام جی(TMJ) یا مفصل فکی گیجگاهی مفصلی است که سبب اتصال فک به جمجمه می شود . محل قرار گیری آن جلوی هر گوش و در هر طرف صورت است . این مفاصل به حرکات مورد نیاز برای صحبت کردن، حالت چهره و غذا خوردن کمک میکند . علائم شایع شامل حساسیت و درد فک، گوش درد، سر درد و درد صورت است.
مشکلات فک و عضلات صورت که به مفصل فکی TMJ مربوط میباشد، به عنوان اختلالات فکی گیجگاهی شناخته میشود. زمانی که عضلات و رباطهای اطراف مفصل های فک دچار التهاب یا تحریک شوند این اختلال عملکرد رخ میدهد.
علت مفصل فکی گیجگاهی چیست؟
علت مفصل فکی گیجگاهی (TMJ) ناشی از قسمتهایی از خود مفصل یا مشکلات عضلات فک میباشد. عامل اصلی این اختلالات میتواند شامل ضربه شدید و آسیب به فک، مفصل یا عضلات سر و گردن شود .
علل دیگر عبارتند از:
فشرده شدن یا ساییده شدن دندانها که سبب میشود فشار زیادی به مفصل وارد شود .
آرتریت در مفصل :
یکی از عواملی که سبب سفت شدن ماهیچههای صورت و فک یا منقبض شدن آن شود استرس است.
علائم بیماری مفصل گیجگاهی فکی چیست؟
بیماری ممفصل فکی TMJ امکان دارد هم سمت چپ و هم سمت راست صورت را مورد هدف قرار دهد و باعث ناراحتی و درد شدید میشود.
علائم این بیماری عبارتند از :
- هنگام باز یا بسته شدن دهان فک قفل شود.
- به گوش رسیدن صداهای ترکیدن، کلیک کردن یا رنده کردن در مفصل فک هنگام باز یا بسته شدن دهان یا جویدن که ممکن است دردناک باشد.
- خستگی در چهره حس میشود.
- به هنگام گاز گرفتن ناگهانی یا جویدن مشکل پیش می آید.
- عدم قرار گرفتن درست دندان های فک بالا و فک پایین.
- درد و یا حساسیت در ناحیه صورت، ناحیه مفصل فک، ناحیه گردن و شانهها و داخل و حتی اطراف گوشها در هنگام جویدن غذا، حرف زدن و یا باز کردن دهان
- بوجود آمدن تورم در کنار صورت.
- در قسمتهای مختلف بدن مانند سر، گردن، شانهها و گوشها احساس درد بکنیم.
- بوجود آمدن حس سرگیجه.
- ایجاد مشکلات شنوایی.
- تشخیص بیماری مفصل فکی گیجگاهی.
دندانپزشک بعد از صحبت در مورد علائم بیماری با بیمار، وی را معاینه میکند. ممکن است :
- برای شنیدن صدای فک از بیمار بخواهد تا دهان خود را باز و بسته کند.
- دامنه حرکتی فک بیمار را معاینه کند.
- برای شناسایی نقاط دردناک، قسمت هایی در اطراف فک را فشار دهد.
اگر بعد از انجام معاینه دندانپزشک مشکوک به وجود مشکلی در مفصل شد، ممکن است آزمایشات زیر را تجویز کند:
- برای معاینه دقیق دندان و فک اشعه ایکس دهانی را تجویز کند
- انجام سی تی اسکن برای بدست اوردن عکسهایی مربوط به مفاصل و استخوان ها با جزییات ریز بینانه و بیشتر
- برای تشخیص و مشخص شدن مشکل در بافت های نرم و البته دیسک مفصل ام آر آی تجویز میشود تا درصد خطا پایین بیاید و تشخیص درست کامل شود.
- در برخی مواقع نیز استفاده آرتروسکوپی را انجام میدهند تا تشخیص این سندرم سریعتر انجام شود.
درمان اختلال مفصل فکی گیجگاهی :
برای درمان این اختلال راهکارهای متفاوتی وجود دارد که در موارد زیر به انها اشاره کرده ایم :
۱. استفاده از دارو های ضد التهابی که فاقد استروئید هستند مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن که استفاده از این قبیل دارو ها میتوانند تسکین دهنده خوبی برای درد و تورم عضلات باشند .
۲. کمک کننده های بعدی می توانند داروهای شل کننده عضلات و ضد اضطراب و افسردگی نیز باشند .
۳. بطور متناوب از کمپرس گرم و سرد استفاده نمایید.
۴. انجام حرکات کشش ساده برای فک .
۵. استفاده از غذاهای نرم مانند : ماست، پوره سیب زمینی، پنیر، دلمه، سوپ، تخم مرغ، ماهی، میوهها و سبزیجات پخته شده و ….
یا میتوانید با قطعه قطعه کردن غذا و تبدیل آنها به اندازههای کوچکتر راحت تر غذا رو بخورید. و صرف نظر کنید درباره استفاده از غذاهای سفت که نیاز به جویدن بیش از حد دارند .
۶. همچنین رعایت و خودداری از حرکات شدید فک را فراموش نکنید و از انجام کارهایی که باعث میشوند فک را بیش از حد باز کنید، خودداری کنید.
بطور مثال خودداری از خمیازه کشیدن و جویدن آدامس و حتی بلند حرف زدن خودداری کنید تا از آسیب های احتمالی جلوگیری کنید.
۷. قرار ندادن چانه بر روی دست خود.
۸. ایجاد فاصله میان دندانهای بالا و دندانهای پایین از هم دیگر که انجام این کار باعث میشود فشار کمتری به فک وارد شود.
۹. از محافظ دهان پلاستیکی روی دندانهای بالا و پایین استفاده کنید زیرا سبب میشود دندانها با هم تماس پیدا نکنند و موجب کاهش اثرات فشردن یا ساییدن دندانها میشود و همچنین دندانها در موقعیت صحیحتر قرار میگیرند تا مشکلات مفصل کمتری پیش آید.
ورزش های موثر در بهبود اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) :
انجام بعضی از ورزش ها سبب در بهبود اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) که عبارتند از :
- انجام ریلکسینگ فک
- باز کردن نسبی فک که به حرکت ماهی معروف است
- باز نمودن کامل فک
- انجام حرکت چین تاک
- در برابر باز شدن دهان مقاومت کنید
میزان دامنه طبیعی باز شدن دهان چقدر است ؟
سایز اندام و قد رابطه مستقیمی با میزان باز شدن دهان دارد . به همین خاطر با در نظر گرفتن دامنه طبیعی برای باز شدن دهان میزان باز شدن دهان در آقایان بیشتر از از خانم هاست و البته افراد دارای قد بلندتر بیشتر از افراد کوتاه قامت دامنه باز شدن فک دارند .
در بزرگسالان میزان متوسط باز شدن دهان حدودا ۵۰ میلیمتر میباشد البته ناگفته نماند که این متغیر است معمولا از ۳۲ تا ۷۷ میلیمتر . آقایان میتوانند تقریبا ۵۰ تا ۶۰ میلیمتر و خانوم ها از ۴۵ تا ۵۵ میلیمتر دهان خود را باز کنند.
تمرینات موثر برای افزایش دامنه حرکتی مفصل گیجگاهی :
- تمریناتی که سبب تقویت ماهیچههای فک میشوند
- انجام حرکات کششی در عضلات فک
- انجام ریلکسینگ فک
- توان حرکتی فک را افزایش دهید
- کاهش صدای فک
- بهتر شدن روند بهبود فک
جهت مشاوره و درمان بیماری های دهان و دندان و انجام ارتودنسی و ایمپلنت دیجیتال میتوانید به کلینیک دکتر دلنوا مراجعه کنید.
منبع :
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/tmj/symptoms-causes/syc-20350941