کیست های دهان : 

چندین سیستم برای طبقه بندی کیست های دهان وجود دارد. در فک‌ها، کیست‌ها را می‌توان بر اساس محل آن‌ها، بافت سخت یا نرم، و بافت منشأ آن به کیست های ادنتوژنیک که در موارد مرتبط با دندان‌ها میباشد و غیر ادنتوژنیک که  در سایر موارد است طبقه‌بندی کرد که در ادامه به طور کامل به کیست های دهان می پردازیم .

 

از نظر عملی، محل منشاء کیست در تشخیص صحیح ضروری است زیرا مستقیماً بر مدیریت بیمار و جراحی برنامه ریزی شده تاثیر می گذارد.

 

 

کیست های داخل استخوانی :

کیست های دهان در گروه کیست‌های داخل استخوانی توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) به دسته‌بندی‌های اصلی زیر تقسیم شدند :

 

کیست های ادنتوژنیک (مانند کیست های رادیکولار، کیست های دنتی ژروس و کراتوسیست های ادنتوژنیک)

 

کیست های غیر ادنتوژنیک :

 

• مثلاً کیست های کانال انسیزیو (مجرای نازوپالاتین)

 

• کیست های غیر اپیتلیال مانند کیست های استخوانی تروماتیک (انفرادی).

 

در کیست های دهان کیست های داخل استخوانی معمولاً در هنگام ظاهر شدن بدون علامت هستند و اغلب به عنوان یافته های رادیوگرافی اتفاقی ذکر می شوند. علاوه بر این، به دلیل موقعیت و سرعت رشد آهسته آنها، ممکن است برای سالها مورد توجه قرار نگیرند و قبل از بروز علائم به اندازه قابل توجهی برسند. هنگامی که آنها آشکار می شوند، شایع ترین علائم و نشانه های آن تورم، عدم تقارن صورت، تحرک دندان های مجاور و جابجایی دندان های مصنوعی است.

 

در این مرحله، استخوان پوشاننده به طور قابل توجهی با رشد کیست نازک می‌شود. اگر کیست بزرگ شده استخوان را باز کند یا در بافت نرم قرار گیرد، مخاط ممکن است با رنگ مایل به آبی ظاهر شود. هنگامی که کیست ها به این اندازه رسیدند، یکی دیگر از رویدادهای دیررس شایع، عفونت ثانویه (چه حاد یا مزمن) حفره کیست است. در کیست های دهان تشکیل چرک در داخل حفره های کیست غیر معمول نیست، اما طبق تعریف، باید یک فرآیند ثانویه باشد. در فک پایین، گسترش کیست ممکن است به حدی باشد که یک شکستگی پاتولوژیک رخ دهد. در حالی که کیست‌های گسترده ممکن است از نظر فیزیکی بسته عصبی-عروقی آلوئولی تحتانی را جابجا کنند.

کیست های ادنتوژنیک :

کیست های رادیکولار :

در کیست های دهان  از نوع ادنتوژنیک کیست‌های رادیکولار شایع‌ترین آن ها هستند که بیش از ۵۰ درصد کیست‌های فک را در چندین مطالعه نشان می‌دهند و معمولاً یک نفوذ التهابی مزمن در دیواره دارند. ممکن است سابقه قبلی تروما یا درمان ریشه ناموفق یا علت دیگری برای از دست دادن شادابی دندان وجود داشته باشد. این نوع از کیست های دهان بیشتر در مردان در قدامی فک بالا ایجاد می‌شوند و به صورت رادیولوسنس‌های پری اپیکال تک‌حلقه‌ای با حاشیه‌های مشخص شده از نظر رادیولوژیکی ظاهر می‌شوند و اغلب با دندان‌های درمان‌شده با کانال ریشه یا دندان‌های غیر حیاتی پوسیدگی همراه هستند. کیست های رادیکولار معمولاً در جهت کمترین مقاومت بزرگ می شوند.

 

کیست های باقی مانده :

کیست‌های باقی‌مانده تقریباً به طور قطع کیست‌های رادیکالی هستند که هنگام کشیدن دندان غیر حیاتی وجود داشتند و خودبه‌خود برطرف نشدند. در حالی که تحقیقات کمی در مورد این موضوع وجود دارد، به نظر می رسد که بسیاری از کیست های رادیکولار بدون هیچ گونه مداخله جراحی بیشتر پس از برداشتن دندان آسیب دیده برطرف می شوند. آنهایی که اینطور نیستند، اغلب از نظر بافت شناسی از کیست رادیکولار غیر قابل تشخیص هستند.

کیست های دندانی :

این کیست های دهان دومین کیست ادنتوژنیک رایج هستند که حدود ۲۰ درصد موارد را تشکیل می دهند. آنها از کاهش اپیتلیوم مینای دندان پس از تکمیل آملوژنز به وجود می آیند. تعاریف دقیق تمایز فولیکول های بزرگ شده دندانی ، کیست های پارادنتال به کیست های دنتی ژروس از نظر بالینی واضح نیستند، و بیماران ممکن است نیاز به بررسی برای ارزیابی پیشرفت ضایعه قبل از تجویز جراحی داشته باشند. کیست دنتی ژروس، تاج دندانی که رویش نیافته است را می پوشاند و توسط اپیتلیوم ستونی یا کم پوش پوشیده شده است. کیست ها تقریبا همیشه یک طرفه هستند. دندان‌های روییده ممکن است به‌طور قابل‌توجهی جابجا شوند و اگر دندان‌های مرتبط با خطر آسیب عصبی بالا باشند، ممکن است کرو نکتومی در نظر گرفته شود. کیست‌های دنتی‌ژروس به‌عنوان کیست فولیکولار نیز شناخته می‌شوند.

کیست های غیر ادنتوژنیک : 

کیست مجرای نازوپالاتین :

این کیست‌ها شایع‌ترین کیست‌های غیر ادنتوژنیک هستند و به‌عنوان کیست‌های کانال انسیزیو نیز شناخته می‌شوند. این کیست‌ها در مردان شایع‌تر هستند و اگرچه در همه گروه‌های سنی دیده می‌شوند، اما بیشتر در سنین ۲۰ تا ۶۰ سالگی دیده می‌شوند. ضایعه (که در داخل کانال انسیزیو قرار دارد) به بهترین وجه بر روی یک لایه اکلوزال فوقانی دیده می شود و اگرچه گرد است، اما ممکن است ظاهر گلابی شکل داشته باشد. کیست معمولاً با ترکیبی از اپیتلیوم پوشیده شده است. 

سایر کیست های دهان از نوع غیر ادنتوژنیک : 

سایر کیست های غیر ادنتوژنیک با پوشش اپیتلیال گاهی اوقات رخ می دهد. از میان اینها، کیست وسط کام نوزادان احتمالاً شایع‌ترین آنهاست، اما به طور کلی آنها بسیار نادر هستند و خارج از محدوده این راهنمای بالینی هستند. مهمتر از همه، ضایعات غیر ادنتوژنیک بیشتر در زیر کانال آلوئولار تحتانی ایجاد می شوند، زیرا اپیتلیوم ادنتوژنیک فقط از بالای کانال منشاء می گیرد.

 کیست استخوان منفرد :

کیست استخوانی منفرد ممکن است در هر استخوانی از بدن ایجاد شود، اما به طور معمول در ناحیه مولر پایینی فک ها رخ می دهد. این کیست شایع ترین کیست بدون پوشش اپیتلیال است. اتیولوژی آنها نامشخص است، اما آنها تمایل دارند در بزرگسالان جوان (کمتر از ۲۰ سال) رخ دهند. اگرچه کیست فاقد پوشش اپیتلیال است، گاهی اوقات حاوی مایع سروزی آغشته به خون است، اما بسیاری از آنها پر از گاز هستند. 

گاهی اوقات، یک بافت شل و فیبری سطح داخلی کیست را با شواهدی از فعالیت خفیف استئوکلاستیک می‌پوشاند. کیست های  دهان در استخوان منفرد با نام‌های، کیست استخوان ساده و کیست استخوانی تروماتیک نیز شناخته می‌شود. جراحی ضایعه و بسته شدن اولیه تقریباً همیشه راه حل درمانی آن است، و با بهبود زخم امکان عود مجدد آن نادر است.

جهت مشاوره  و درمان بیماری های دهان و دندان  و انجام ارتودنسی و ایمپلنت دیجیتال میتوانید به کلینیک دکتر دلنوا مراجعه کنید. 

 

منبع :  

https://www.nature.com/articles/sj.bdj.2017.916